VIDEO TRANSCRIPTION
Oglądaj i dowiedz się więcej na temat kontrowersji wokół zmian w spółce Idea z NCBR. Wybitni naukowcy, w tym twórca instytucji, profesor Piotr Sankowski, zmuszeni do odejścia, co wywołało burzę w środowisku naukowym. Kontrowersje dotyczą także innych wybitnych postaci, takich jak profesor Marta Kwiatkowska i profesor Aleksander Mondry, którzy również odeszli z NCBIR Ideas. Zmiana na stanowisku prezesa zarządu spotkała się z krytyką i wywołała wiele pytań. Spółka zanotowała stratę ponad 28 milionów złotych w roku 2023, co stanowi poważne zagrożenie dla jej funkcjonowania. Minister zlecił nowemu zarządowi audyt i przedstawienie programu naprawczego. Zainteresuj się i zrozum, dlaczego decyzja o zmianie prezesa budzi takie emocje.
Skandal, koniec rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce, fala odejść wybitnych specjalistów, będziemy za ściankiem. Takie tytuły pojawiły się na portalach, to są też fragmenty z komentarzy w mediach społecznościowych. To komentarze po zmianach we władzach, idea z NCBR. Rzadko się zdarza, żeby spółka, która de facto jest ośrodkiem badawczym wzbudzała tak duże emocje. Tym bardziej warto wyjaśnić o co w tym wszystkim chodzi. Partnerem głównym kanału Zero jest Rocketjobs. pl, gdzie wybierasz spośród tysięcy ofert pracy. Od teraz także dla kierowców gastronomii i ochrony zdrowia. Partnerem programu jest porównywarka ubezpieczeń Mubi. pl, która wznawia akcję 200, gdzie po zakupie polisy otrzymasz 200 zł na konto. Strefa inspiracji. Kupony możesz kopiować od najskuteczniejszych. Społeczność bardziej.
Partnerem programu jest aplikacja inwestycyjna xtb. xtb. Tu pracują Twoje pieniądze. Partnerem technologicznym kanału Zero jest X-Kom. Kolejni wybitni naukowcy rezygnują z zasiadania w Radzie Naukowej spółki idea z NCBR, po zmianie prezesa tej spółki. Pewnie większość z Was nigdy o niej nie słyszała i nie ma w tym absolutnie nic dziwnego, ale to jest właśnie ten moment, kiedy warto się nią zainteresować. Warto zainteresować się tym, co tam się dzieje, po to żeby zrozumieć, co możemy zaprzepaścić, jeżeli uznamy, że nie ma się czym interesować. Ideas NCBR spółka ZoO to jest spółka utworzona w 2021 roku przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, czyli de facto przez rząd.
Głównie zajmuję się badaniami rozwojem sztucznej inteligencji, a co do tego, jak ważna jest sztuczna inteligencja, jak coraz ważniejszą rolę odgrywa w naszym życiu, no to chyba nikogo z Was przekonywać nie muszę. No więc co takiego się tam stało, że najczęściej używanym w mediach społecznościowych słowem, używanym w tym konkretnym kontekście jest dzisiaj słowo skandal? Rada nadzorcza wybrała nowego prezesa tej spółki, został nim Grzegorz Borowik, a zastąpił na tym stanowisku Piotra Sankowskiego, twórcę tej instytucji. Sam Sankowski ogłosił, że odchodzi z ideas NCBR. Reakcja środowiska naukowego na to oświadczenie była natychmiastowa, bo niemal natychmiast aż sześcioro wybitnych naukowców ogłosiło, że odchodzi z Rady Naukowej tej spółki, a inni naukowcy zaczęli się publicznie sprzeciwiać zmianom personalnym w tej spółce.
No więc zapytaliśmy o to prof. Andrzeja Dragana z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i zapytaliśmy o to też prof. Dariusza Jemielniaka, wiceprezesa Polskiej Akademii Nauk. Warto zauważyć, że chodzi o ideas NCBR, czyli jedno z centrów NCBR-u, a nie o NCBR jako taki. Natomiast te zmiany personalne, które nastąpiły, czyli to, że twórca tego centrum, wieloletni lider branży IAI w Polsce i także niekwestionowana autorytet naukowy i praktyczny, że nie wygrał konkursu, a wygrała go osoba, która wydaje się, że ma tych osiągnięć jeszcze na swoim koncie mało, świadczy o tym, że coś być może jest nie tak.
Nie wiemy dokładnie oczywiście co, mam nadzieję, że Rada Nadzorcza niezwłocznie nam zakomunikuje powody tego rodzaju decyzji, ale zaskoczenie zdecydowanie jest, a w szerszym kontekście, czyli tego chociażby co się dzieje w sieci Łukasiewicz, tego jak Polska Akademia Nauk jest zaorywana, de facto stawiana pod murem, czy zapowiedzi tego, co się będzie działo w szkolnictwie wyższym, chociażby obowiązkowych licencji podobno dla uczelni niepublicznych o bardzo krótkim okresie działania, no to układa się tu już w pewną całość, pewien wzorzec, bardzo nieciekawy obraz tego, że z polską nauką dzieje się w tej chwili fatalnie. Akurat tej osoby wcześniej nie znałem, zakładam, że to jest dobry naukowiec i zajmuje się pewnymi rzeczami związanymi z uczeniem maszynowym również.
Natomiast nie sądzę, żeby tutaj można było porównywać, jeśli chodzi o skalę osiągnięć z Piotrkiem Sankowskim, szczególnie na tym konkretnym stanowisku i w tej konkretnej branży, którą Piotrek rozwijał. Tutaj on rzeczywiście jest liderem i to, ja to mówię jako osoba, która przygląda się temu z boku, jest entuzjastą, ale też cała Polska programistyczna jest oburzona tym, co się dzieje i wszyscy jednym głosem absolutnie protestują przeciwko tym rozstrzygnięciom, na które bardzo z niecierpliwością czekamy, aż dowiemy się jakie jest usadnienie merytoryczne tych wszystkich decyzji, bo decyzję już znamy. Chcielibyśmy jeszcze poznać uzasadnienie. No i na miejscu bezpośrednich zwierzchników, którzy nadzorują działania tych instytucji, takie np.
NCBR, No bardzo bym przyłożył dużą uwagę do tego, żeby dogłębnie zapoznać się z przyczynami takich, a nie innych decyzji i podjąć stosowne wyciągnięte stosowne wnioski. Skoro mówimy o pewnego rodzaju buncie w środowisku naukowym, no to oczywiście oddaliśmy głos naukowcom. Chcieliśmy też odpytać polityków. Oni też w mediach społecznościowych byli tłumnie wywoływani do odpowiedzi, Ale o tym za chwilę najpierw powiedzmy kto z tej instytucji, z tej spółki ideas NCBR odszedł, a kto został? Przede wszystkim odszedł, czy właściwie został zmuszony do odejścia profesor Piotr Sankowski, czyli twórca tej instytucji, tej spółki ideas NCBR, jeden z najważniejszych polityków w Polsce jeśli chodzi o rozwój sztucznej inteligencji. Profesor Piotr Sankowski został uznany przez amerykański uniwersytet Stanforda.
Jeden z najlepszych uniwersytetów na świecie został zakwalifikowany do dwóch procent najlepszych naukowców na świecie. Jest też jedynym naukowcem, który cztery razy z rzędu otrzymywał grant Europejskiej Rady Badań Naukowych, no i prowadził też przełomowy projekt Biblioteki Algorytmów Aproksymacyjnych. Ja wiem, że to brzmi jak kosmos, ale przecież o to w tym wszystkim chodzi. Chodzi o to, że oni rozumieją to, czego większość z nas po prostu nie rozumie. Prace Piotra Sankowskiego były kilka tysięcy razy cytowane w czasopismach naukowych. To on organizował najważniejsze, największe debaty dotyczące sztucznej inteligencji w Polsce, zapraszając m. in. słynnego Sama Altmana na takie spotkanie.
Piotrka Sankowskiego znamy od ponad 30 wieku, studiowaliśmy razem i od tego czasu śledza jego poczynania, które są imponujące. Obecnie Piotrek jest już znany jako twórca najlepszego Instytutu Zawodnionego Światła Sztuczną Inteligencją w Polsce, który współtworzył, zainicjował, wychował wiele pokoleń obecnie pracujących i wybitnych programistów. Ma szerokie kontakty na całym świecie, ma fantastyczne osiągnięcia naukowe przede wszystkim, co jest z tego wszystkiego najważniejsze. Żeby podać się parę przykładów, jego współpracownikiem dawnym, kolegą i w zasadzie formalnie podkomendnym był Alek Mądry, który jest obecnie profesorem w MIT i jednym z uczestników jest zatrudniony przez firmę OpenAI.
Piotrek też, o ile pamiętam, uczył, albo współpracował, albo to byli jego studenci, albo współpracownicy, Wojtka Zarembę i Jakubu Pochorskiego, którzy są teraz pracownikami OpenAI. Więc on tych ludzi wszystkich znapstą jego przyjacielek. Jego pokolenia studentów niezliczone osiągają teraz niezwykłe sukcesy. W świecie nauki to wystarczy powiedzieć, że on jest laureatem 4 grantów ERC. Nikt w Polsce w żadnej dziedzinie do tego się prędko nie zbliży. Więc jest to postać absolutnie wybitna, co trzeba powiedzieć. No i co też bardzo ważne, Piotrek jest gorącym orędownikiem czegoś bardzo ważnego. Mianowicie stara się zainicjować taki prąd, dzięki któremu wybitni naukowcy, programiści, którzy wyjeżdżają za granicę i pracują dla innych krajów, żeby wracali albo zostawali w Polsce.
On od wielu lat stara się stworzyć klimat i możliwości, żeby taka sytuacja miała miejsce. Poświęca też dużo swojego cennego czasu, żeby takie rozwiązania starać się wypracowywać w porozumieniu z osobami decyzyjnymi. Informacja, że nagle on ma zniknąć z kierowania instytucją, którą sam stworzył, wydaje się bardzo interesująca. Nie bardzo rozumiem, jakie są podstawy merytoryczne tego. Podobnie zaskoczeni z informacją są m. in. Aleksander Mondry, o którym wspomniałem, który jest profesorem w MIT, wybitnym naukowcem, najwybitniejszych naukowców zajmujących się sztuczną inteligencją. Profesor Marta Kwiatkowska z Oxfordu, która też w ogóle postać niemal legendarna, pierwsza kobieta zajmująca się naukami informatycznymi w Oxfordzie. No więc ta spada jest zupełnie klarowna.
Rzadko się zdala sytuacja, że mamy tak jasną gwiazdę w nauce, którą warto wspierać. Jeśli miałbym jakiekolwiek oczekiwania od instytucji takich jak NCBR, czy jakiekolwiek instytucje polityczne, to jedyne pytanie jakie Piotrkowi mogliby zadawać to jest co możemy zrobić, żeby panu pomóc w pana misji. W ślad za Piotrem Sankowskim z ideas NCBR znikają inne wybitne postaci ze świata nauki i sztucznej inteligencji. Na czele z panią profesor Martą Kwiatkowską, panią profesor z Uniwersytetu w Oxfordzie. Pani profesor Marta Kwiatkowska w 2007 roku została pierwszą kobietą profesorem na Wydziale Nauk Komputerowych Uniwersytetu Oxforda. Pani profesor za swoje wybitne osiągnięcia na rzecz rozwoju informatyki została uhonorowana Nagrodą Brytyjskiego Royal Society, czyli Nagrodą Milnera.
Odchodzi profesor Aleksander Mondry z Massachusetts Institute of Technology i Open AI. To są dwie instytucje, które on również reprezentuje. Lista nazwisk jest dłuższa. Profesor Wojciech Samek, pani Zofia Dzik, Marcin Żukowski, Marek Barwiński. Odchodzą po prostu wybitni specjaliści. Profesor Mondry, profesor Kwiatkowska, profesor Sankowski, no to są giganci. Są to osoby, które już w nauce dokonały tyle, że nawet jakby przestały robić cokolwiek, to zapisały się na zawsze w polskiej nauce, w historii polskiej nauki, także w historii polskich wdrożeń. To są osoby, które naprawdę mają co robić i to, że one zostały wyłączone w tej chwili z NCBIR Ideas, to nie znaczy, że błyskawiczni nie znajdą sobie lepszego zajęcia.
No akurat to był zaszczyt dla Polski, że profesor Mondry, że profesor Kwiatkowska, że w ogóle się zgodzili być w tej radzie. To, że profesor Sankowski zgodził się doprowadzić, to także było dla nas wyróżnienie, że chciał to robić tu, bo mógł to robić w dowolnym kraju w Europie. Piotrek oczywiście nie będzie długo płakał, bo jeżeli okaza się, że rzuca mu się kłody pod nogi i nie może on realizować swojej wizji w Polsce, no to on bez kłopotu znajdzie pracę gdziekolwiek, to z tym nie będzie najmniejszego problemu. Z otwartymi rękami zostanie przyjęty, gdzie by nie tylko chciał pojechać.
Problem jest taki, że on rzeczywiście mocno angażuje się i robi wiele, żeby powstrzymywać ten proces eksportowania polskich substancji mózgowych na zachód, żeby zatrzymywać ten wypływ, żebyśmy jako kraj mogli ten potencjał budować. No i kogo mamy w zamian? W zamian prezesem IDEA z NCBR został dr hab. Grzegorz Borowik. No i ta nominacja wywołała w środowisku naukowym burzę, dlatego, że dr hab. Borowik nie jest w tym środowisku naukowców zajmujących się sztuczną inteligencją po prostu szerzej znany. On jest prodziekanem na kierunku informatyka na uczelni techniczno-handlowej im. Helena Hotkowskiej w Warszawie. No i sami zestawcie sobie tę uczelnię, szerzej nie znaną, z Uniwersytetem Stanforda czy z Uniwersytetem w Oxfordzie.
W internecie aż zaroiło się też od złośliwych, przyznajmy to komentarzy, że dr hab. Borowik swoje doświadczenie zdobywał w firmie, która zajmowała się przeszczepami włosów. Nie byłem członkiem komisji konkursowej, nie mam zielonego pojęcia, nie jestem też członkiem Rady Nadzorczej, więc nie wiem czy już przeprowadzano uczciwie czy nieuczciwie, ale oceniam to z dalekiej perspektywy i ona także pozwala wiele zauważyć. Pozwolę zauważyć chociażby to, że ktoś to centrum stworzył, przyniósł grant wielomilionowy do tego centrum, przyniósł do tego centrum do Rady Naukowej światowych liderów, to człowieka, który jest odpowiedzialny chociażby w OpenAI za kwestię rozwijania tej technologii czy profesorkę z Oxford University. To są rzeczy naprawdę wielkie.
Jeśli ta osoba z jakiegoś powodu sobie nie dawała rady, to dlaczego nie ma jasnego komunikatu? Proszę sobie przypomnieć, jeżeli spojrzymy chociażby co w samej OpenAI się działo, kiedy CEO nie dawał rady, był błyskawiczny komunikat Rady Nadzorczej, okazało się zresztą, że ta Rada Nadzorcza myliła się i członkowie Rady Nadzorczej zostali odwołane, a CEO został przywrócony. Pytanie czy tak będzie tutaj, bo jeśli by tak się stało, być może by to było jakieś wyjście z twarzą. Więc jak do tego wszystkiego doszło? Procedura wyglądała tak, że 30 czerwca skończyła się kadencja profesora Sankowskiego. Od tego 30 czerwca on nie był już prezesem, był członkiem zespołu badawczego, jego liderem, ale formalnie nie był już prezesem instytucji.
18 lipca dyrektor Rządowego Już Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, czyli tej instytucji, która była fundatorem IDS NCBR, wymienił trzy osoby z sześcioosobowego składu Rady Nadzorczej samej już spółki. 12 lipca, czyli dzień po tej zmianie połowy członków Rady Nadzorczej ogłoszono konkurs na nowego prezesa IDS NCBR. No i zgłosiły się dwie osoby. Zgłosił się profesor Piotr Sankowski i zgłosił się dr hab. Grzegorz Borowik. No i wygrał Grzegorz Borowik. O komentarz w tej sprawie o kompetencje nowego prezesa zapytaliśmy ministra cyfryzacji Krzysztofa Gawkowskiego. Usłyszeliśmy, że jeśli chodzi o personalia w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, no to jest to kompetencja Ministerstwa Nauki. Zwróciliśmy się więc do Ministerstwa Nauki.
Minister Dariusz Wieczorek dziennikowi Gazecie Prawnej odpisał w SMSie, że już sprawę wyjaśnia. My rozmawialiśmy z panią rzeczniczką Ministerstwa Natalię Żyto, która zapewniała mnie, że to był absolutnie uczciwy konkurs, że nie ma mowy tutaj o żadnych politycznych motywacjach. Pani rzeczniczka nie chciała spotkać się na rozmowę. Powiedziała, że jest w podróży służbowej. Odesłała mnie też do Biura Prasowego Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. No ale ostatecznie odpowiedziała na mojego maila w tej sprawie i w tym mailu napisała, że w sprawie prezesa zarządu IDIAZ NCBR spółka ZO odbyło się konkurencyjne i transparentne postępowanie kwalifikacyjne.
Że Rada Nadzorcza 25 września tego roku w głosowaniu tajnym wybrała doktora habilitowanego Grzegorza Borowika na prezesa zarządu IDIAZ NCBR. No i że jego kadencja się rozpoczyna 10 października. Pani rzeczniczka w tym mailu poinformowała mnie też, że z danych finansowych za rok 2023 wynika, że ta spółka, cały czas mówimy o IDIAZ NCBR, zamknęła rok ze stratą ponad 28 milionów złotych. I że tym samym w wyniku działalności poprzedniej Rady Nadzorcze i zarządu istnieje poważne zagrożenie dla dalszego funkcjonowania tej spółki. W tym mailu czytamy też, że minister Dariusz Wieczorek zobowiązał nowy zarząd do pilnego audytu i do przedstawienia programu naprawczego oraz w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości skierowania zawiadomień do organów ścigania. No mleko się rozlało.
To tak samo jak z projektem chociażby zmian w ustawie Polskiej Akademii Nauk. Został stworzony kompletny potworek z nonsensami. No i teraz minister postanowił się jakoś radzić, musi się wycofywać. Tak samo jest tutaj. Oczywiście są procedury i tych procedur trzeba przestrzegać. Nie można działać na zasadzie dzikiego szeryfa. W związku z czym, oczywiście audyt to jest dobry pomysł, ale trzeba zacząć od źródeł problemu.
No kto jest w tej Radzie Nadzorczej? Czy te osoby są faktycznie kompetentne? Czy do rad nadzorczych trafiają ludzie, którzy mają faktycznie umiejętności kompetencji, a nie są na przykład z nadania politycznego? No bo jeśli są z nadania politycznego albo są po koleżeńsku, to prawdopodobnie trzeba z tym coś naprawdę w końcu zrobić. To powinny być osoby, które zarówno mają wiedzę z governance, jak i wiedzę z technologii. Ja oczywiście nie mam i nie mogę mieć zielonego pojęcia na temat tego, jak spółka Ideas NCBR gospodarowała swoimi środkami.
Czy te środki były wydatkowane słusznie, nie słusznie? Czy te pieniądze były wydawane zasadnie, czy nie? Ale nie wiem jak was mnie tak duże oburzenie w środowisku naukowym i to tak duże oburzenie wśród bardzo uznanych osób z Polskiej Akademii Nauk, z Uniwersytetu Warszawskiego, z Uniwersytetu Stanforda czy z Uniwersytetu w Oxfordzie. Mnie tak duże oburzenie środowiska naukowego niepokoi, że coś w tym wszystkim poszło jednak nie tak, że ten konkurs nie był jednak całkiem transparentny. No i oczywiście to, czy nasze środki, środki podatników są wydawane w zasadny i gospodarny sposób jest bardzo ważne. To jest ważne, ale równie ważne jest to, że mamy jakiś dorobek, mamy specjalistów uznanych na całym świecie.
No i pytanie, czy znowu nie chcemy na własne życzenie tego zmarnować tylko ze względu na to, że ktoś pracował przy poprzednim rządzie, a teraz mamy nowy rząd. A teraz znowu jest porównywarka ubezpieczeń Mubi. pl, która wznawia akcję 200, gdzie po zakupie polisy otrzymasz 200 zł na konto. Bonuseria. 60 zł bonusu. Doceniamy każdą serię. Bardziej. Partnerem programu jest aplikacja inwestycyjna xtb. xtb. Tu pracują Twoje pieniądze. Partnerem technologicznym kanału Zero jest X-Com. .