VIDEO TRANSCRIPTION
Dariusz Ciesielski
Fitoterapia 1 Biotechnologia roślin leczniczych cz 1
Description generated by Skrybot
TLDR: Wykład dotyczy biotechnologii roślin leczniczych podzielonych na dwie części. Pierwsza część obejmuje ogólne techniki biotechnologiczne i podstawową biologię molekularną. Druga część, która będzie omawiana w czerwcu, skupia się na konkretnych procesach biotechnologicznych w roślinach leczniczych i ich znaczeniu. Wykład ma na celu dostarczenie podstawowej wiedzy dla osób o różnym poziomie znajomości biologii i genetyki. Biotechnologia jest stosowana do produkcji leków, takich jak insulina, oraz leczenia chorób genetycznych, takich jak rdzeniowy zanik mięśni typu I. Jest również wykorzystywana w przemyśle, medycynie i ochronie środowiska. Biotechnologia łączy się z różnymi dziedzinami nauki, takimi jak genetyka, mikrobiologia, biologia komórki, biochemia, matematyka i informatyka. Wykorzystuje się również analizę proteomów i transkryptomów, a także kombinację różnych technik biotechnologicznych. Biotechnologia to nauka wykorzystująca organizmy żywe do produkcji różnych produktów. Procesy biotechnologiczne, takie jak fermentacja, są znane od tysięcy lat. Biotechnologia obejmuje również selekcję naturalną, płodozmian i inne techniki. W XIX i XX wieku nastąpił intensywny rozwój biotechnologii, w tym odkrycie struktury DNA i sekwencjonowanie genomu człowieka. Poznanie genomu człowieka ma zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty, takie jak różnice między mutacjami PL60 a PL70 i pytanie, czy 50, 60 czy 70 osób z daną mutacją rozwinie chorobę. Projekt Genom
Transcription generated by Skrybot
premium데려 dayum get flak 「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」 で「ぶんちゃんラップ!」 「ぶんちゃほ!」 「ぶんちゃんライヴ!」 「ぶんちゃんライヴ!」 「ぶんちゃんラップ!」 と対線が dalladarf ib 「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」」「」「」」「」」「」」「」」「」」「」」「」」「」」「」」「」」「」」「」」「」」「」」「」」」「 」」」「wxzft10016、 Beispiel VRスペアivatuV、ビーチァイヴヶver、映像センター dependent working theoretic、??? video綠外線、ビーチァイブラスんだ動きデータのコードの語源ペース dieslesrea、※、TREND、※。、 Norm、数字の内容、差、表示、语言勿論歴史だけ、※、 MADE IN FDA 「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」「」」「」「 おまけ ごよ pound ねぇ まだ Whoever gives me the greatest gift is the Chosen One I keep living like this Dzień dobry. Dzień dobry. Dzień dobry, szanowni Państwo, witam raz jeszcze. Spotykamy się dzisiaj w takiej trochę powiększonej grupie. Z częścią Państwa już widywałam się w tamtym semestrze. Teraz dołączyła do nas grupa, która teraz w tym semestrze zaczyna dopiero spotkania. Zaczniemy od takich kwestii organizacyjnych na początek. Ja nazywam się Brożyna Anna i będę miała z Państwem teraz w tym semestrze jeszcze zajęcia z biotechnologii roślin. Natomiast już później takie zajęcia dotyczące zastosowania praktycznego roślin, czyli coś, co zazwyczaj Państwa bardziej interesuje niż ta wiedza podstawowa.
Do tej pory prowadziłam także zajęcia z farmakologii i farmakognozji. Zobaczymy, czy też takie zajęcia będę prowadzić z Państwem w przyszłym semestrze, bo jeszcze planu nie mam. Być może Państwo już macie. Ja na razie mam tylko na ten semestr. Jeżeli ktoś z Państwa chciałby się ze mną skontaktować, podaję mój adres e-mail. Jeżeli zdarzyłoby się, że nie odpowiadam w ciągu dwóch, trzech dni, to proszę ponowić, bo przyznaję szczerze, że nie sprawdzam skrzynki spamowej, więc jeżeli Państwa wiadomość znalazłaby się tam, to niestety ja tę skrzynkę codziennie opróżniam. Mam jeszcze pytanie do grupy, z którą już mam przedostatnie zajęcia. Kiedy Państwo macie egzamin? Dokładnie nie wiemy. Była mowa o czerwcu. To jest w tej rozpisce 12 czerwca.
To jest 13 czerwca. To jest 13 czerwca, 13. 14. To zajęcie jest panią bezpośrednio. No właśnie. Umówmy się tak, jak z tą grupą, która ostatnio pisała egzamin, bo poszło wszystkim bardzo dobrze, wszyscy bardzo ładnie zdali, że też jeżeli dostaniecie Państwo te pytania do egzaminu, też możemy się spotkać i omówić. To znaczy Państwo się przygotujecie, bo wiedzieliście, że tamta grupa bardzo ładnie była przygotowana. Też się przygotujecie, ale też przed egzaminem możemy jeszcze sobie te pytania omówić czy wskazać prawidłowe pytania. Dobrze? Dziękujemy bardzo. Dziękujemy. Proszę bardzo. Bo też jak widzieliście, pytania są z jednej strony dosyć szczegółowe, ale z drugiej strony na wszystko czy tam prawie wszystko te odpowiedzi. . .
Nie no, w zasadzie na wszystko, bo ja, tak jak mówiłam, pytania układam według tych prezentacji, które Państwu przekazuję. Tylko proszę mi na przykład, żeby to poszło sprawniej, bo teraz jeszcze nie znam swoich innych zobowiązań na czerwiec. Proszę mi na przykład przesłać tylko taką informację, może być tutaj gdzieś na czacie też, na Teamsie, ewentualnie na maila, wiadomość, z których spotkań pytania dostaliście. Bo też jak widzieliście, nie były to wszystkie. Były to jakieś wybrane, więc ja też będę przygotowana, że tam to pójdzie sprawniej, a być może więcej też czasu będzie na ewentualne wyjaśnienia. Dobrze, to chyba z takich spraw organizacyjnych to by było wszystko z mojej strony.
Kwestie techniczne, jeżeli by się zdarzyło, że gdzieś tam głos zanika, prezentacja nie jest widoczna, to bardzo proszę o jakiś sygnał. Tylko nie na czacie, bo jak ja mam tryb prezentacji uruchomiony, to ja po prostu czatu nie widzę i ta informacja do mnie nie dociera. Też tutaj informacja dla nowych osób, jeżeli macie Państwo jakieś pytania, to bardzo proszę o zadawanie. Możemy zostawić to gdzieś w okolice przerwy, a możecie też Państwo od razu zadawać pytania. Dobrze, to skoro mamy już tutaj wszelkie formalności za sobą, ja uruchamiam nagrywanie prezentacji. Dobrze, już prezentacja jest nagrywana.
Także dostęp do prezentacji macie Państwo, ale o ile się nic nie zmieniło, to pamiętajcie o tym, że chyba na Teamsie przez dwa tygodnie ta prezentacja jest dostępna, później niestety już nie, więc jeżeli chcecie pobrać nagranie, chcecie z niego skorzystać, to w ciągu tych dwóch tygodni. Natomiast ja na grupę wrzuciłam już prezentację dzisiejszą. Proszę sprawdzić, powinna być dostępna już dla Was. Był jakiś problem, nie chciała się załadować, ale u mnie już jest, więc mam nadzieję, że Państwo ją również widzicie. No dobrze, to chyba te wszystkie kwestie formalne mamy omówione, zatem zaczynamy. Szanowni Państwo, mamy te zajęcia z biotechnologii roślin leczniczych podzielone na dwa spotkania, bo przewidziane jest łącznie 10 godzin. Dzisiaj mamy 5, w czerwcu mamy kolejne 5 godzin.
Ponieważ macie Państwo różne wykształcenia, różny poziom wiedzy z zakresu nawet takiej biologii podstawowej, więc po konsultacjach z dziekanatem uznałam, że musimy tutaj wpleść pewne treści z zakresu genetyki. Kilka słów na temat mikrobiologii. Z góry przepraszam, jeżeli dla kogoś z Państwa będzie to wiedza zbyt podstawowa, ale musimy po prostu dać możliwość też uzyskania tej bazy wiedzy, na której możemy pewne kwestie rozbudowywać. Także to jest po prostu wyjście naprzeciw tym osobom, które być może biologii, a w zasadzie bardziej genetyki nie mieli, te osoby być może nie miały, więc mam nadzieję, że jakoś Państwo, którzy macie tą szeroką wiedzę, te parę minut wytrzymacie.
Dobrze, Szanowni Państwo, ponieważ biotechnologia roślin, w tym roślin leczniczych, jest zagadnieniem bardzo szerokim i momentami wkraczająca w taką bardzo głęboką biologię molekularną, ja zdecydowałam się na podzielenie tych naszych spotkań na takie dwie części. Dzisiaj zajmiemy się kwestiami bardziej ogólnymi. Tak powiem sobie ogólnie o biotechnologii, o tym jakie techniki, ale z zakresu takich technik bardziej podstawowych się stosuje. I na końcu naszego spotkania będzie trochę tej biologii molekularnej. Natomiast w czerwcu powiemy sobie już o takich typowych procesach biotechnologicznych dotyczących roślin, np. mikrorozmnażania kultur tkankowych, ale też powiem Państwu trochę o przykładach, o tym kiedy ta biotechnologia w aspekcie roślin leczniczych ma bardzo duże znaczenie. Niepośrednio już gdzieś tam wspominałam o tym, bo przypominam zagadnienia związane np.
z żywokąstem czy z podbiałem, gdzie wiemy, że są obecne w tych roślinach związki o działaniu taksycznym czy mutagennym i wtedy w uprawach zielarskich stosuje się np. odmiany, które tych związków nie zawierają ewentualnie, zawierają w małych ilościach, więc to jest też działanie z zakresu biotechnologii. Więc wrócimy sobie do tych kwestii i omówimy je troszeczkę szersze. Bo na pewno Państwo wiecie i nieraz słyszeliście, że biotechnologia kojarzy się wielu osobom z takimi działaniami niekoniecznie pozytywnymi, niekoniecznie związanymi z działaniami naturalnymi, ale zgodnie z definicją Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju biotechnologia w oficjalnej definicji to świadczenie dóbr i usług z wykorzystaniem metod biologicznych. Czyli biotechnologia to nie tylko biologia molekularna, to nie tylko manipulacja genetyczna na poziomie samego materiału genetycznego.
Oczywiście, taka biotechnologia także istnieje i produkty, które są efektem takich działań oczywiście są na naszym rynku. Natomiast ze względu na to, że to pojęcie biotechnologii jest właśnie nie do końca rozumiane, to pojawiają się różnego rodzaju takie zafałszowania czy niejasne sytuacje, bo często w odniesieniu do biotechnologii myślimy tylko i wyłącznie np. o GMO, czyli o tych roślinach modyfikowanych genetycznie. Natomiast jak później Państwo też zobaczycie, nawet rośliny, które nie są GMO, a które zostały zmodyfikowane z użyciem silnych związków toksycznych mają certyfikaty bio czy certyfikaty organic czy określenie całkowicie naturalne. Tak, ale musimy też pamiętać i to też będziemy mówić o następnym spotkaniu, że w naturze istnieje bardzo dużo związków o silnym działaniu. Tu dla osób, które już kończą, przypominam np.
właśnie alkaloidy, które są związkami działającymi silnie toksycznie. Więc owszem, działając związkami naturalnymi pochodzenia roślinnego można również doprowadzać do różnego rodzaju zmian w organizmach, czy to właśnie w roślinnych czy w zwierzęcych. Ale biotechnologie, szanowni Państwo, będziemy mówić głównie o biotechnologii roślin, ale gdzieś też bym chciała pokazać Państwu te dziedziny, gdzie również biotechnologię się wykorzystuje, bo tak naprawdę i przemysł i medycyna to także, to są te działy naszego otoczenia, które bazują na biotechnologii. Produkcja insuliny to jest produkcja oparta na osiągnięciach biotechnologii. Zresztą jednym z pierwszych cząsteczek biologicznych, które były wytworzone dzięki właśnie technikom biotechnologicznym była insulina. Teraz na pewno Państwo słyszeliście o tych zbiórkach na terapie genowe u dzieci z rdzeniowym zanikiem mięśni typu I czy JSMA. To także jest osiągnięcie biotechnologiczne.
Najnowsze leki stosowane np. w onkologii to także jest osiągnięcie biotechnologiczne. Ale, szanowni Państwo, nie zawsze jest potrzebna, tak jak powiedziałem, głęboka ingerencja i manipulacja genetyczna. Bo dzięki np. osiągnięciom w takich prostych metodach selekcyjnych jest możliwe wyprowadzenie odmian, które będą charakteryzować się pożądanymi przez nas cechami. Dzięki takim działaniom np. możliwe jest pozyskiwanie szeregu związków biologicznie aktywnych np. digoksyny, berberyny czy chininy, kolchicyny. Kolchicyna to jest ten związek, który z jednej strony jest naturalny, a z drugiej strony powoduje bardzo dużą ingerencję w DNA. A jest wykorzystywana np. w leczeniu dny moczanowej. Ale także pozyskuje się bezpośrednio już z roślin, nie technikami, syntezy sztucznej leki przeciwnowotwórowe stosowane m. in.
w leczeniu raka piersi takie jak plaklitaxel czy alkaloidy winka, winkrystyna czy winblastyna. To są leki, które próbowano np. syntetyzować poza czy uzyskiwać z syntezy chemicznej. Natomiast okazało się, że to są procesy, które są niewydajne. Ewentualnie taka synteza w ogóle nie była skuteczna. Więc jeżeli chcemy uzyskiwać leki, które będą szerzej dostępne, to niestety, ale konieczna jest tutaj selekcja właśnie takich odmian, które będą wytwarzały te poszukiwane przez nas związki w większych ilościach, ewentualnie takie modyfikacje, które zwiększą produkcję tych związków przez roślin. W biotechnologii, tak jak też Państwo zobaczycie, oczywiście wykorzystuje się te techniki biologii molekularnej i wykorzystuje się do tego m. in. wirusy, ale także bakterie czy elementy wirusów i bakterii.
Ale też, jak Państwo pokażę, takie manipulacje, które się dokonują naturalnie w środowisku, to co robimy w laboratorium, także spotyka się naturalnie w środowisku. Więc rzeczywiście ta biotechnologia może przerażać nas, a z drugiej strony musimy pamiętać, że dzięki biotechnologii możliwy jest rozwój przemysłu, a z drugiej strony prawidłowy czy wysoki poziom medycyny, ochrony środowiska, czy możliwa jest produkcja żywności zapewniająca pokarm dla wszystkich. Jak już pośrednio powiedziałam, ta biotechnologia z jednej strony wykorzystuje osiągnięcia różnych dziedzin nauki, a z drugiej strony wpływa na różne dziedziny. I to, co przed chwilą Państwu mówiłam, czyli biotechnologia łączy się np. z genetyką, z mikrobiologią, z biologią komórki, z inżynierią, biochemią, ale także wpływa na ekonomię.
Wykorzystuje także, Szanowni Państwo, coś co, jak gdyby nie wiążemy tego bezpośrednio, wykorzystuje osiągnięcia matematyki czy informatyki. Dlatego, że obecnie dzięki postępowi nauki i techniki możemy uzyskiwać bardzo duże ilości informacji. Bo możemy uzyskiwać np. bardzo szeroką informację na temat białek, które produkuje dana komórka czy dany narząd, czyli analizujemy tutaj proteomy całe. Możemy analizować transkryptomy, czyli zakres kwasów mRNA, na bazie których syntetyzowane są później przez komórkę białka. Jest to potężny zakres informacji, który bez zdobyczy matematyki i informatyki tak naprawdę nie byłby użyteczny. Mi się ostatnio zdarzyło analizować dane, gdzie musiałam je po prostu z pewnej bazy transkryptomowej przerzucić do Excel. Była to baza, która miała ponad 67 tys. wierszy.
Kolumn miała trochę mniej, ale tam było ponad 14 tys. , więc możecie sobie wyobrazić ilość tej informacji. Dlatego tutaj nawet informatyka czy matematyka jest nam potrzebna. Będą nam się tutaj dzisiaj przewijać i na następnym spotkaniu takie pojęcia, które postaram się Państwu w trakcie wyjaśnić, jak właśnie kwasy nukleinowe, DNA, RNA i związane z tym m. in. inżynieria genetyczna, amplifikacja, ekspresja genów. Będziemy mieć analizę proteomów, czyli zespół białek całej komórki czy organizmu. Na następnych naszych spotkaniach będziemy mówić o kulturach komórkowych czy tkankowych, czyli hodowli. Na szalce czy w laboratorium, gdzie ta manipulacja jest o wiele prostsza, możemy to ściślej kontrolować.
Dzisiaj sobie też powiemy o wektorach, o tym, jakie to są wektory, do czego się je wykorzystuje, jakie mają znaczenia. Przy takiej ogólnej charakterystyce biotechnologii powiem Państwu trochę o tym, gdzie ta biotechnologia w naszym życiu znajduje zastosowanie. Biotechnologia, tak jak Państwu powiedziałam, to nie jest tylko i wyłącznie manipulacja na poziomie kwasów nukleinowych czy na poziomie białek. Tak jak powiedziałam, jest to manipulacja czy modyfikacja z wykorzystaniem tych metod biologicznych. Okazuje się, że biotechnologia jest znana od wielu wieków. Mówi się np. o tzw. biotechnologii starożytnej, bo już właśnie nawet przed naszą erą były stosowane techniki z zakresu biotechnologii, m. in. przy kiszeniu warzyw, przy wytwarzaniu piwa, wina czy przy fermentacjach mleka.
Później w okresie takiego intensywnego rozwoju przemysłu nauki pojawia się etap biotechnologii klasycznej. Tutaj bardzo duże znaczenie ma m. in. odkrycie antybiotyku, penicyliny, powstanie technik chemicznej syntezy niektórych związków części witamin. Od końcówki XX wieku mamy biotechnologię współczesną. Ale już teraz powiem, bo być może gdzieś tam mi to umknie. Wspominałam np. o tym patlitaxelu czy winkrystynie, winblastynie. Ja mówię o tych związkach, które wciąż pozyskuje się bezpośrednio z roślin. Ta synteza chemiczna jest nieskuteczna, ale również, szanowni Państwo, okazuje się, że witaminy, które są syntetyzowane w sposób sztuczny, czyli poza organizmami np. one mają teoretycznie, powinny mieć takie same właściwości, ale okazuje się, że nie.
Okazuje się, że czasami te syntezy chemiczne syntetyzowane w witaminach mogą mieć szersze spektrum skutków ubocznych niż te pochodzenia naturalnego. Już mówiliśmy sobie wielokrotnie o witaminie D i o tym, jak ona jest ważna, ale tutaj mówimy głównie o witaminie T1-25, o HD3. Natomiast istnieją także inne pochodne witaminy D, które również mają znaczenie biologiczne. One nie mają tego hiperkalcymicznego efektu, natomiast posiadają silną zdolność do hamowania. Podziałów komórkowych działają przeciwnowotworowo, działają immunomodulacyjnie, ale okazuje się, że te pochodne są syntetyzowane w naszych organizmach i okazuje się, że te pochodne, które mają pochodzenie naturalne, one nie mają właśnie tych właściwości hiperkalcymicznych, które to właściwości posiadają syntetyczne analogie.
Czyli gdzieś jest jeszcze jakiś punkt w tej syntezie, którego my nie rozumiemy i to, że my poznamy procesy syntezy, nauczymy się te witaminy na przykład syntetyzować, to nie znaczy, że rzeczywiście efekt, który będą wywoływać, będzie taki sam. Ale też musimy pamiętać o tym, że te związki aktywne, które są w roślinach, one występują jako metabolity wtórne i ich stężenie jest zazwyczaj bardzo niewielkie. W związku z tym pozyskiwanie takich leków w sposób naturalny z tych roślin jest też procesem kosztownym. Dlatego ciągle poszukuje się tutaj tych metod syntezy chemicznej. Ale to tak na marginesie, ale wydaje mi się, że warto o tym wspomnieć.
Określenie biotechnologia zostało użyte po raz pierwszy ponad 100 lat temu w celu określenia procesów wykorzystujących organizmy żywe do wytwarzania produktów, czyli m. in. do procesów fermentacji. Tak jak wspomniałam, procesy wytwarzania piwa, wina, ale także procesy oparte na drożdżach, które są stosowane do przygotowywania pieczywa. To są procesy, które są znane od kilku tysięcy lat i to są także procesy z zakresu biotechnologii. Oczywiście tej biotechnologii takiej bardzo, bardzo podstawowej. Tym niemniej, ja tutaj chcę Państwa też troszkę uspokoić właśnie z tą biotechnologią, żebyśmy wyraźnie sobie powiedzieli, że oczywiście mamy do czynienia z GMO, ale również produkty biotechnologiczne to są te produkty bardziej naturalne.
Zresztą jeżeli Państwo czasami nawet w domu coś robicie, nie wiem, ocet jabłkowy, to jest także właśnie proces biotechnologiczny. Do takich procesów biotechnologicznych należy naturalna selekcja odmian, o czym też będziemy dalej sobie mówić. Należy stosowanie płodozmianu, co zostało wprowadzone w XVIII wieku w Europie, bo zauważono, że jeżeli stosuje się płodozmian, to wtedy te plony są większe. To też jest technika biotechnologiczna. Zresztą teraz na płodozmian zwraca uwagę także Unia Europejska, całe szczęście i zachęca rolników do stosowania płodozmianu, czy do wysiewania poplonów w celu wzbogacenia gleby. To też są procesy biotechnologiczne.
Tak jak powiedziałam, ten intensywny rozwój przemysłu i nauki w XIX-XX wieku to był ten intensywny rozwój także biotechnologii, gdzie nie sposób nie wspomnieć o Ludwiku Pasterze, który zauważył, że pasteryzacja, czyli to krótkotrwałe poddanie działaniu wysokiej temperatury, unieczynia mikroorganizmy, które są w pokarmach, przez co możemy je w ten sposób konserwować, zapobiegać ich psuć. Również dzięki pasterowi mamy rozwój szczepionek, które niektórym z nas się źle kojarzą, natomiast nie możemy zapomnieć o tym, że jednak szczepienia ochronne również zwiększyły przeżywalność dzieci i ich uchroniły przed różnego rodzaju chorobami zakaźnymi.
To już tak pośrednio powiedziałam Państwu, więc dalej mamy rozwój właśnie chemii, syntezy różnego rodzaju związków chemicznych, które mogły być wykorzystywane również do syntezy związków biologicznie, ale też, Szanowni Państwo, tutaj nie sposób, jeżeli wiemy już, że ta naturalna selekcja to jest działanie biotechnologiczne, to nawet ta naturalna biotechnologia ma takie swoje niechlubne etapy w swojej historii, bo to co chciał niestety zrobić Hitler, czyli wyeliminowanie tutaj osób niektórych społeczeństw i powstanie rasy panów o określonych cechach fenotypowych, to też jest działanie biotechnologiczne.
W zakresie biotechnologii, ale tutaj już wracamy w tą biotechnologię taką bardziej tą współczesną, związaną również z możliwościami manipulacji, tutaj na rozwój tej biotechnologii wpłynęło bardzo silnie odkrycie struktury kwasów nukleinowych, odkrycie struktury DNA, czyli tego nośnika informacji genetycznej, odkrycie tego w jaki sposób to DNA jest powielane. Oczywiście zanim to DNA zostało odkryte, pojawiły się teorie dziedziczenia Mendla, o których sobie dzisiaj chwilkę powiemy, i techniki Morgana, także te wszystkie działy doprowadziły do rozwoju biotechnologii i również nie sposób zapomnieć o tym projekcie Human Genome Project, który miał na celu sekwencjonowanie genomu człowieka.
Oczywiście możemy się zastanawiać, czy to jest dobre, czy to jest złe, możemy patrzeć na to przez pryzmat tego, w jak negatywny sposób możemy tą informację o ludzkim genomie wykorzystać, ale z drugiej strony poznanie tego ludzkiego genomu stwarza możliwość również podjęcia odpowiednich terapii, czyli tutaj poznanie mechanizmów regulujących, bo czasami niektóre choroby nie są wywołane mutacjami, a na przykład zaburzeniami w regulacji ekspresji genów, czyli w regulacji tego, w jaki sposób ta informacja genetyczna jest odczytywana. Oczywiście, tak jak powiedziałem, ta informacja może być również wykorzystywana przeciwko ludziom, bo pojawiają się nagłosy, że ta bardzo już teraz prosta metoda odczytywania tej informacji genetycznej u człowieka pozwala na przewidywanie tego ryzyka zachorowania na niektóre choroby.
Czyli pojawienia się na przykład zachowań, które nie są akceptowane, albo zachowań takie, które w danej pracy nie byłyby pożądane. Więc jest tutaj ryzyko, które związane jest z odmową na przykład zatrudnienia, czy z odmową ubezpieczenia niektórych osób, dlatego że są nosicielami niektórych mutacji, czy niektórych wariantów genu. Ale istnieje też coś takiego, co się nazywa penetracją genu, czyli to jest takie zjawisko, w którym określa się odsetek osób z daną, na przykład mutacją, jeżeli weźmiemy to pod kątem chorób, z daną mutacją, u której dana choroba się rozwinie. Bo oczywiście mamy takie choroby jak na przykład pląsawica Huntingtona, dla których ta penetracja wynosi 100%, to znaczy, że u każdej osoby, która jest nosicielem danej mutacji, dana choroba się rozwinie.
Ale są też takie choroby, dla których penetracja jest na poziomie na przykład 50%, czy 60, czy 70%, gdzie tylko 50%, czy 60, czy 70% osób z daną mutacją będzie chorych. Będą oni nosicielami, natomiast choroba u nich się nie rozwinie. Więc tutaj musimy spojrzeć na to z dwóch stron i przeanalizować sobie te plusy i minusy. Ten Human Genome Project pozwolił zweryfikować na przykład ilość genów, które mamy w naszym genomie. Bo początkowo zakładano, że mamy około 100 tysięcy genów, natomiast ten Human Genome Project zweryfikował to i okazało się, że mamy 4-5 razy mniej, czyli około 20-25 tysięcy różnych genów. Odkryto również geny, dla których funkcje wciąż są nieustalone.
Wiadomo, że ten gen jest, wiadomo gdzie jest, natomiast funkcja nie jest dokładna, poznana. I dokładnie takie same techniki są stosowane w biotechnologii roślin. Ale przychodząc już tutaj do tych zabiegów biotechnologicznych i do tego, co też pośrednio Państwu powiedziałam, działania człowieka już od nawet kilkudziesięciu tysięcy lat miały również charakter działań biotechnologicznych. Bo udomowienie różnego rodzaju zwierząt, roślin to było działanie biologiczne. To była selekcja cech, które były pożądane. Jeżeli na przykład obserwowano, że jakieś rośliny dają nam większy plon, to te rośliny zostawiano, rozmnażano i doprowadzano do rozwoju odmian o wysokiej plenności. Można było w ten sposób kształtować te cechy, które dla danych społeczeństw, dla danych grup były pożądane.
Dzięki właśnie takiej selekcji udało się na przykład udomowić zwierzęta. Szacuje się, że na przykład psy udomowiono około 30 tysięcy lat temu. Psowate, natomiast samego psa domowego około 20 tysięcy lat temu. Tura około 12,5 tysięcy lat temu. Konia 5,5 tysiąca lat temu i rośliny około 10 tysięcy lat temu. Bo rośliny także udomowiano. Ja tutaj może przeskoczę jeden slajd. Wspominałam Państwu tej grupie, która już kończy o marchwi i pokazywałam tutaj odmiany, które są obecnie dostępne na rynku. My najbardziej oczywiście znamy tą marchew pomarańczową. Czasami ten kolor jest bardziej intensywny, czasami jest mniej, taki na przykład bardziej żółty wpadający. Ale są też marchwie, które są czerwone, ciemno-fioletowe, niemalże czarne.
Wspominałam Państwu też o tym, że ten kolor nie jest wynikiem manipulacji na poziomie DNA. Jest to wynik odpowiedniej selekcji odmian, które prezentują daną cechę. Bo tak naprawdę to, co my teraz mamy na naszych grządkach czy w naszych kuchniach pochodzi od marchwi dzikiej, którą tutaj macie Państwo na tym zdjęciu po lewej stronie. A marchew dzika była to marchew, która miała kolor biały. Oczywiście taką marchew dziką również teraz jeszcze gdzieś na polach, łąkach można spotkać. Ona ma kształt naci dokładnie taki sam jak marchwi tej naszej współczesnej. Pachnie również jak marchew, ale oczywiście tutaj kolor najczęściej podziemny przypomina bardziej nam pietruszka.
I jest to właśnie selekcja określonych cech poprzez wybieranie do dalszego rozmnażania tych roślin o określonych walorach. I rośliny kapustne, czyli mamy tą klasyczną kapustę białą, czerwoną, brokuły, brukselkę, kalafiory, kalarepkę czy jarmuż. One wszystkie pochodzą od rośliny, która wyglądała mniej więcej tak. A jak tutaj na tym zdjęciu po lewej stronie to była tak zwana brzoskiew. I kształt liści, zobaczcie Państwo dokładnie taki sam. Kwiatów podobny, nie takie jak kalafiora, ale jak kapusty. I wtedy prowadząc odpowiednio tą hodowlę można doprowadzać do powstania takich odmian. Oczywiście musimy też pamiętać, że selekcja tylko jednej określonej cechy może doprowadzić do powstania takich odmian, które się nie będą utrzymywać w warunkach naturalnych.
Bo jeżeli byśmy stawiali na przykład tylko i wyłącznie w zbożach na rozwój kłosa, nie dbając o strukturę łodygi, no to niestety ten kłos będzie za ciężki do tego, żeby ta łodyga utrzymała ten kłos. Zresztą, jeżeli być może ktoś z Państwa pamięta na przykład takie dawne zboże, no załóżmy jeszcze sprzed 20-30 lat, to wysokość żyta, wysokość pszenicy była o wiele większa. Teraz te zboża mają wysokość mniej więcej 50 cm, dlatego że właśnie postawiono na tą plenność i na wielkość kłosu. A żeby łodyga utrzymała to niestety trzeba tutaj było skrócić ją. Bo inaczej przy wiatrach, deszczach to zboże by się kładło i zbiory byłyby mniejsze.
I ta selekcja tych marchwi bardziej kolorowych doprowadziła do tego, że jest to bardzo bogate źródło na przykład karotenu, flawonoidów. Więc tutaj zawartość tych akurat związków aktywnych jest większa niż w tej marchwi dzikiej. Jeżeli byście Państwo czytali o biotechnologii i już wiecie teraz, że ta biotechnologia ma o wiele szerszą definicję niż tam by się na początku wydawało, to musimy sobie powiedzieć o tzw. kolorach biotechnologii. Bo niekiedy mówi się na przykład, że coś jest efektem czerwonej, niebieskiej czy białej biotechnologii i nie jest to w żaden sposób jakiś skrót myślowy. Tylko jest to efekt nawiązania do koloru przypisany do danej dziedziny biotechnologii.
Obecnie wyróżnia się w biotechnologii 10 kolorów, a ja jeszcze nie pamiętam, kilkanaście lat temu było ich 5. I kilka słów na temat poszczególnych kolorów i czego one dotyczą. Tutaj z biotechnologią roślin związana jest biotechnologia zielonu. Jest to biotechnologia, która dotyczy uprawy roślin, które będą stosowane zarówno w przemyśle spożywczym jak i niespożywczym. Czyli tutaj mamy też te nasze rośliny lecznicze. Oczywiście na pewno Państwo słyszeliście o tych roślinach GMO, które są bardziej odporne na gąsienice. Czy o roślinach, które będą odporne na niektóre środki ochrony roślin. Tak, żeby np. wyeliminować chwasty umożliwiając rozwój tylko tej naszej konkretnej rośliny. Pytanie. Dzień dobry.
Pani profesor, czy mogę zapytać jak Pani dała przykład tego zboża, że ta biotechnologia poszła w tę stronę, żeby uzyskać ten duży kłos, skrócić łodygę. Czy może Pani podać jakiś schemat, jak oni to robią, że doprowadzają do tego, że ta łodyga zostaje skrócona. Później mam taki schemat jak doprowadzono do powstania obecnej pszenicy. Dobrze? O tym będziemy mówić. Ale to, ponieważ to mam dalej na slajdach, to sobie omówimy później. Dobrze? Dobrze, Szanowni Państwo. Czyli tutaj mamy tą odporność czy mniejszą wrażliwość na pestcydy. Dzięki tej biotechnologii można na przykład wprowadzać także takie odmiany, które będą odporne na takie pasożyty, co do których nie ma skutecznych form ochrony na przykład chemicznej.
Ta zielona biotechnologia obecnie przyjmuje taki rozwój, żeby zmniejszać ilość stosowanych na przykład środków ochrony roślin. No bo jeżeli wiemy na przykład, że te rośliny będą bardziej odporne na zjadanie przez gąsienice, to siłą rzeczy będzie można używać mniej tych środków chemicznych, które te gąsienice by eliminowały. Kolejny dział biotechnologii, czyli biotechnologia biała. Jest to biotechnologia przemysłowa, która jest stosowana w przemyśle, w ochronie środowiska. Jest to biotechnologia, która wykorzystuje takie procesy na dużą skalę. Wykorzystuje m. in. komórki, bakterii, drożdży, pleśni, enzymów, które z nich pochodzą. Dzięki temu można uzyskiwać właśnie czy to leki, czy to paliwa, czy biopaliwa.
Wiem, że akurat w Polsce ta produkcja biopalii w gospodarstwach jest jakoś tak dziwnie obwarowana, że się nie opłaca. Natomiast rzeczywiście nawet tutaj stosuje się w innych krajach, czy daje się taką możliwość, żeby część tego materiału zielonego, roślinnego, zamiast do kompostu wykorzystywać do uzyskania biopaliwa, który np. zasila gospodarstwo domowe. Biotechnologia czerwona jest to biotechnologia, która związana jest z ochroną zdrowia, zarówno z medycyną, jak i z diagnostyką. Mamy tutaj np. działy, które związane są z syntezą związków biologicznie aktywnych, które mogą być wytwarzane, czy to przy użyciu zrekombinowanych bakterii, drożdży, czy pośrednio także przez rośliny. Bo może tak uprzedzając to, o czym będę mówiła na kolejnym spotkaniu, są podejmowane np.
próby syntezy szczepionek przeciwko niektórym chorobom, również w organizmach roślinnych. Dzięki właśnie tej biotechnologii czerwonej możliwe jest stosowanie tej terapii genowej, czy stosowanie terapii CAR-T w leczeniu nowotworów układu krwiotwórczego. Kolejna biotechnologia, czyli biotechnologia niebieska, jest to biotechnologia, która związana jest z wodą i tym, w jaki sposób można wykorzystać te bogactwa znajdujące się w środowisku wodnym dla człowieka. Z drugiej strony także w sposób trochę pośredni powinien, aczkolwiek te działania są takie mało ukierunkowane, powinien również dbać o tę bioróżnorodność, którą te akweny wodne oferują. Bo tak naprawdę rośliny, zwierzęta, które są na lądzie, one są dosyć dobrze poznane. Natomiast jeśli chodzi o faunę i florę akwenów wodnych, one nie są w pełni poznane.
Odkrywane są coraz to nowe gatunki, nie tylko bakterii, czy jakichś innych drobnych zwierząt czy roślin, ale także większych. Więc tutaj jest dosyć szerokie pole do popisu. Biotechnologia fioletowa, jest to biotechnologia, która związana jest z zagadnieniami prawnymi. Bo tak jak już powiedziałam dzisiaj Państwu, biotechnologia nam się na ogół źle kojarzy. Kojarzy nam się często z GMO i pojawi się tutaj bardzo dużo kwestii etycznych. Więc to są przedmioty, które są poruszane przez tą biotechnologię fioletową. A z drugiej strony opracowywanie nowych linii technologicznych, opracowywanie nowych odmian, również tych transgenicznych, one muszą być chronione. I to się chroni na przykład poprzez patenty, czy inne formy ochrony własności intelektualnej.
Tak, żeby prawa autorów były odpowiednio zabezpieczone. Mamy również szarą biotechnologię, która związana jest z jednej strony z utrzymaniem bioróżnorodności. To tutaj troszeczkę zahacza o tę biotechnologię niebieską w odniesieniu do tych ekosystemów wodnych. A z drugiej strony z usuwaniem zanieczyszczeń. No bo na przykład kopalnie odkrywkowe, bo tereny przemysłowe powodują powstanie takich obszarów, które są wyłączone z użytku w pewnym momencie. Więc chodzi o to, żeby odtworzyć, zregenerować te obszary i przywrócić je do funkcjonowania. I oczywiście można próbować jakiegoś usuwania, które będzie destrukcyjne. No bo załóżmy, są takie techniki, gdzie zrywa się jakąś część ziemi.
Ale są też techniki, gdzie wprowadza się na przykład na takie tereny nieużytkowe rośliny, które mają zdolność do wywiązania. Na przykład metali ciężkich z otoczenia. Wtedy te substancje są wiązane i później na przykład usuwając takie rośliny można przywrócić dany obszar do użytku. I tutaj takimi roślinami nie są wcale jakieś rośliny bardzo egzotyczne. Bo niektóre gatunki wieszb współdziałając z grzybami nikoryzowymi, czyli takimi, które siedzą tak mówiąc kolokwialnie w otoczeniu korzeni pomagają w tym oczyszczaniu. Zresztą są techniki, które pozwalają na przykład nie tylko na wyłapywanie tych metali ciężkich i innych zanieczyszczeń, ale również dzięki biotechnologii na wykorzystanie tych metali i innych związków, które z tego środowiska będą usunięte przez rośliny.
Są na przykład próby wytwarzania różnego rodzaju związków, głównie metalowych w samych roślinach, które rosną na takich zanieczyszczonych terenach. Także też zobaczcie, że ta biotechnologia ma takie bardziej pozytywne aspekty. Kolejna biotechnologia jest to biotechnologia żółta, która związana jest z procesami produkcji żywności. Oczywiście znowu będzie nam się to wiązało na przykład z biotechnologią, pośrednią biotechnologią zieloną, bo być może produkty tej biotechnologii zielonej będą dalej przetwarzane przez biotechnologię żółtą. Tutaj też oprócz tych produktów roślinnych mamy produkty będące efektem procesów fermentacyjnych, czyli piwa, wina, serów. W niektórych opisach biotechnologii żółtej możecie znaleźć Państwo powiązanie tej biotechnologii z insektami, które są w coraz większym kręgu zainteresowań.
W aspekcie niedożywienia w niektórych regionach świata owady są bardzo bogatym źródłem białka i są na przykład w Azji, w Afryce wykorzystywane jako element diety. Zresztą podobno w Europie też pojawiają się na przykład takie bary, w których oferuje się potrawy oparte na owadach. Natomiast nie jest to jeszcze powszechne, zresztą w naszej kulturze potrawy oparte na owadach jednak źle nam się kojarzą i jest jeszcze chyba długa droga do tego, żeby taka żywność cieszyła się większym zainteresowaniem. Ale tak jak mówię, tutaj to powiązanie tej żółtej biotechnologii z tymi owadami znajduje się tylko w niektórych opisach.
Biotechnologia brązowa nas nie dotyczy w dużej mierze, bo dotyczy obszarów pustynnych, aczkolwiek na pewno Państwo słyszeliście, że mamy do czynienia z pustynnieniem Europy, co jest związane m. in. z obniżaniem poziomu wód gruntowych. Na przykład rośliny, które mają płytki system korzeniowy nie radzą sobie w takich warunkach, więc wprowadza się takie odmiany, które przede wszystkim mają inny system korzeniowy i takie nasiona, które są w stanie wykiełkować. I te siewki, które są w stanie przeżyć w warunkach ograniczonego dostępu wody. Kolejna, już przedostatnia biotechnologia, biotechnologia złota, jest to biotechnologia związana z bioinformatyką, o której Państwu już dzisiaj mówiłam. Uzyskiwanie z tych bardzo dużych baz najbardziej pożądanych informacji. Jest to także dział, który znajduje się tzw.
wysokoprzepustową analizą, czyli taką, która właśnie prowadzi do generowania tego szerokiego zakresu informacji. W tym nanobiologii, nanobiotechnologii czy technik sekrecjonowania. I ostatni dział biotechnologii, czyli biotechnologia czarna albo biotechnologia ciemna. Z bronią biologicznej, ale także z ochroną przed tą bronią biologiczną, bo tutaj bronią biologiczną mogą być wspomniane już dzisiaj np. wirusy czy bakterie, ale także grzyby czy toksyny biologiczne. Zresztą po okresie ataku na World Trade Center, a przecież były informacje o próbach ataku z wykorzystaniem lasyczki wąglika czy wirusa osby prawdziwej. My jako społeczeństwo jesteśmy raczej uodpornieni na osbę, bo jesteśmy w zasadzie w większości szczepieni, młodsze pokolenie nie jest. Natomiast są takie społeczeństwa, gdzie te szczepienia nie były wprowadzone i są one dosyć wrażliwe.
Tak więc tutaj próbuje się np. wykorzystać takie wirusy i takie bakterie, które powodują choroby, na które z jednej strony muszą mieć bardzo wysoki poziom infekcyjności, a z drugiej strony ograniczone możliwości leczenia. Takie laboratoria oczywiście muszą się cechować odpowiednim poziomem bezpieczeństwa i w zasadzie jeżeli ktoś pracuje nad jakimś szczepem patogennym czy nad jakąś bronią biologiczną, to w tym laboratorium powinny być odpowiednie antidota, żeby w przypadku jakiegoś nieplanowanego skażenia, żeby chronić osoby, które tam pracują. I to tyle jeśli chodzi o takie ogólne zagadnienia dotyczące biotechnologii. Teraz powiemy sobie trochę o modyfikacjach organizmów. Już pośrednio o tym mówiłam, natomiast tutaj spróbujemy sobie tę wiedzę troszeczkę uporządkować czy wyspecyfikować.
Musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, myśląc o tym o czym będziemy mówić na kolejnych zajęciach, czyli jeżeli mamy jakąś roślinę, którą chcemy wykorzystywać, to co w tej roślinie mamy zmienić. O jaką konkretnie zmianę będzie nam chodziło, żeby uzyskać jakąś cechę. I w tym momencie możemy wprowadzić dodatkową kopię genu. Im więcej kopii będzie danego genu, tym więcej danej cząsteczki kodowanej przez ten gen będzie produkowany. Wtedy mówimy o zwiększonej ekspresji genu. Oczywiście w tym przypadku będzie to na przykład kopia pochodząca z tego samego gatunku. Jeżeli będziemy potrzebować jakiegoś białka, które w organizmie będzie występowało, będzie kodowane przez jeden gen, to wprowadzenie drugiego genu będzie potencjalnie mogło zwiększyć tę produkcję.
Mówię potencjalnie dlatego, że nie zawsze zwiększenie ilości materiału genetycznego będzie przekładało się na tę zwiększoną produkcję, ewentualnie na przeżywalność tych komórek. Możemy się domyślać, że jeżeli czegoś będzie brakowało komórce, to wtedy taka komórka może nie przeżyć. Może się okazać, że ta informacja, której brakuje, jest kluczowa dla przeżycia. Ale również nadmiar informacji ma istotne znaczenie. Znacie Państwo na pewno taki syndrom zespół Downa, gdzie kilka dni temu zresztą był 21 marzec, który to jest uważany za dzień właśnie osób z zespołem Downa. Zakładamy np. różniące się, nie od pary skarpetki jako symbol nieprawidłowego sparowania chromosomów. Mamy tutaj do czynienia z dodatkowym chromosomem 21.
Taki zamiast dwóch chromosomów mamy do czynienia z osobą, która ma trzy te chromosomy 21. I zobaczcie, że ten nadmiar informacji genetycznej wiąże się z pojawieniem się pewnego rodzaju zaburzeń. Nie zawsze się to udaje, bo może się okazać, że wprowadzenie tej informacji genetycznej będzie się wiązało z brakiem wzrostu. I co z tego, że my tą informację wprowadzimy? Jak nie będziemy w stanie namnożyć tych komórek i uzyskać dostatecznej ilości poszczędnego białka? Możemy również powstawania niektórych cząsteczek. I to jest możliwe dzięki wprowadzaniu np. swoistych inhibitorów czy swoistych sekwencji, które będą blokować syntezę danego białka. Czy danej cząsteczki, która dalej będzie modyfikowana np. będzie powstawała glikoprotein.
Jeżeli mówimy o tych alkaloidach pyrolizydy nowych, które są toksyczne, jeżeli chcemy uzyskać roślinę, która tych alkaloidów nie produkuje, to wtedy możemy właśnie tak zmodyfikować komórki tej rośliny, żeby tej cząsteczki nie produkowała, ewentualnie żeby produkowała ją w ilości mniejszej. Tutaj wspomniałam o tym, że nadmiar tej informacji może być toksyczny dla samej komórki, a nie dobróżny. Aczkolwiek pamiętajmy o tym, że te rośliny lecznicze to są rośliny, z których pozyskuje się te metabolity wtórne, czyli metabolity, które nie są elementem kluczowym. Istnieje takie ryzyko, natomiast oczywiście jest to ryzyko mniejsze niż w przypadku tych metabolitów pierwotnych. Ale tutaj jest w tych dwóch pierwszych punktach. Mówimy o działaniu na geny danego gatunku czy danej odmiany.
Natomiast możemy oczywiście wprowadzać również do danego organizmu geny obcego gatunku. Takiego, który oczywiście może być spokrewniony z danym organizmem, ewentualnie takiego, który będzie bardzo odległy. Oczywiście, takie prace były prowadzone i stanowią kamienie milowe w rozwoju tej biotechnologii związanej z działaniami na kwasach nukleinowych. Bo około 50 lat temu okazało się, że materiał genetyczny pochodzący z człowieka ulega ekspresji, czyli jest odczytywany przez maszynerię obecną w komórkach bakterii. To pokazało, bo akurat dwóch badaczy, Cohen i Boyer, do komórki bakteryjnej wprowadzili gen ludzki. I okazało się, że właśnie ten gen jest odczytywany, jest produkcja tego wprowadzonego białka.
Dzięki czemu, po pierwsze, wykazano, że ten sposób zapisu informacji genetycznej, nawet w tak odległych od siebie organizmach jak bakteria i człowiek, ten sposób odczytu jest podobny. Nie jest dokładnie tym samym, ale w szczegóły nie będziemy wchodzić. Natomiast ogólne zasady zapisu i odczytu tej informacji genetycznej są bardzo podobne. Więc udowodniono to. Po drugie, pokazano, że jeżeli mamy gen dla jakiejś cząsteczki, która nas interesuje, np. właśnie dla ludzkiej insuliny, to jeżeli ją wprowadzimy do bakterii, to bakterie będą się tamnażać i będą produkować ten wprowadzony gen. To pokazało, że można w sposób biologiczny stworzyć cząsteczkę, która może mieć znaczenie terapeutyczne, a jednocześnie te doświadczenia dały podstawę do rozwoju inżynierii genetycznej, z którą związana jest m.
in. właśnie ta niesławna transgenika i te organizmy GMO. Bo inżynieria genetyczna jest ważna w aspekcie biotechnologii każdego organizmu, czy to będą mikroorganizmy, organizmy roślinne czy organizmy zwierzęce. I dotyczy wprowadzenia materiału genetycznego do komórki biorcy, żeby wywołać określone zmiany. I teraz to, co mamy w wspomnianym już dzisiaj rdzeniowym zaniku mięśni, to także jest efekt inżynierii genetycznej. Nie będziemy wchodzić w szczegóły, w każdym bądź razie tam jest możliwe wprowadzenie takiego wektora z genem, czy z kwasem nukleinowym, dzięki czemu jest możliwe powstanie prawie idłowego białka. I tutaj, żeby to móc zrobić, musimy przede wszystkim wiedzieć, o jaki gen nam chodzi. Musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, jaki gen chcemy zmienić.
Musimy, mając już teraz zsekwencjonowane genomy różnych organizmów, możemy sobie odpowiedzieć na pytanie, gdzie dany gen jest. W którym miejscu na chromosomie. Ja tutaj wspomniałam Państwu o tym, że początkowo przypuszczano, że ten genom jest o wiele, wiele większy. Natomiast to później w prezentacji też Państwo macie. Wielkość tego genomu człowieka, mimo że to jest tak duży, 20-25 tysięcy genów, to jest bardzo dużo, ale okazuje się, że rośliny mają jeszcze większe genomy. Więc ważne jest, żeby móc sobie odpowiedzieć na pytanie, co daną cząsteczkę koduje, gdzie w tym DNA ten gen się znajduje. Jeżeli już wiemy, to możemy taki materiał wyizolować.
Możemy, na przykład jeżeli chcemy zmodyfikować, tak jak tutaj mówiłam też o tej technologii CARD, możemy wyizolować to DNA, możemy je zmodyfikować, wprowadzić z powrotem do komórki. I mamy tutaj tą trwałą zmianę. Ingerencje w komórkach, bez tutaj różnych zabiegów, na przykład z izolacją, klonowaniem i transformowaniem. Więc to jest coś, co być może będzie się rozwijać. Natomiast jest to technologia, która istnieje, ale nawet w warunkach laboratoryjnych nie jest jeszcze dostatecznie opanowana, bo nie nad wszystkimi aspektami tej technologii badacze są w stanie panować. Ale jeżeli już mamy to wyizolowane z jakiegoś organizmu materiał genetyczny, wprowadzone są zmiany, to musimy wprowadzić go do organizmu biorcy i powiedzieć.
To jest taki bardzo uproszczony schemat działań w zakresu inżynierii genetycznej. I tak trochę uprzedzając te nasze rozważania na temat organizmów transgenicznych, kilka słów na temat właśnie GMO, bo właśnie dzięki takim działaniom możemy modyfikować organizmy w sposób genetyczny. Przede wszystkim organizm, który jest organizmem genetycznie zmodyfikowanym, to jest organizm, który według definicji materiał genetyczny został zmieniony w sposób, który nie występuje w warunkach naturalnych skutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji. Czyli jeżeli przenosimy geny między gatunkami roślin, na pewno mamy do czynienia właśnie z taką modyfikacją.
Z przenoszeniem między na przykład bakteriami czy wirusami a roślinami, tutaj nie każda modyfikacja będzie prowadziła do powstania GMO, dlatego że część na przykład wirusów ma tendencję do wbudowywania się do DNA biorcy. Czyli część z takich manipulacji może w warunkach naturalnych się pojawić. Mianowicie, ten pomidor, który miał większą trwałość, miał trochę inną skórkę, wytrzymałość, więc ta świeżość tego pomidora była dłuższa niż innych pomidorów niemodyfikowanych genetycznie. Innym przykładem jest wprowadzenie genu oporności na gąsienice. Zobaczcie Państwo tutaj na tej dolnej szalce jest roślina, do której taki gen został wprowadzony. Dzięki temu nie ma konieczności stosowania tych oprysków, o których wspominałam. Gąsienice takich roślin nie niszczą.
Ale również wprowadzono, to w dalszej części prezentacji, gdzieś tam w tekście też jest, wprowadzono tzw. złoty ryż, bo okazuje się, że w krajach azjatyckich występują bardzo duże niedobory niektórych witamin, w tym witaminy A i związane z tym zaburzeniem widzenia. Dlatego do genomu ryżu wprowadzono, tutaj, wprowadzono gen warunkujący właśnie powstanie witaminy A. Oczywiście są przeciwnicy, którzy mówią, że ta zawartość tej witaminy jest dosyć mała. Natomiast, kiedyś czytałam o tych badaniach, rzeczywiście przynajmniej częściowo udało się wyeliminować te problemy związane z wzrokiem u części społeczności. Dobrze, szanowni Państwo, robimy sobie teraz 10 minut przerwy. U mnie jest 9. 30, czyli spotykamy się o 9.
40 i poopowiadamy sobie o tych organizmach genetycznie modyfikowanych, o związanych z nimi zagrożeniach czy o nadzieniu. Mam pytanie, czy pani profesor będzie np. omawiać, bo w wielu produktach spożywczych jest informacja bez GMO, prawda? Czyli to już nam sugeruje, że to GMO jest dla nas niedobre i skoro piszą na wielu produktach bez GMO, to znaczy, że to bez GMO jest lepsze niż to z GMO. Czy pani będzie profesor omawiać, jaki niekorzystny wpływ ma na nasz organizm spożywanie takich roślin? Powiem, tylko nie wiem, czy na tyle szczegółowo, że to wystarczy. Natomiast tak, dzisiaj mam to zaplanowane. To w dalszej części. Dobrze, dziękuję. Proszę. Subtitles created by Skrybot. pl .
S K R Y B O T
Skrybot. 2023, Video transcriptions from YouTube
By visiting or using our website, you agree that our website or the websites of our partners may use cookies to store information for the purpose of delivering better, faster, and more secure services, as well as for marketing purposes.